بررسی متغیرهای دموگرافیک مرتبط با عود سوء مصرف مواد در زنان و مردان مراجعه کننده به مراکز منتخب درمان اعتیاد شهر تهران در سال ۱۳۸۸

زمینه و هدف : یکی از مسائلی که پدیده ی اعتیاد را پیچیده تر کرده است عود سوء مصرف مواد است. حدود 50 درصد از معتادان ایرانی پس از ترک به سمت مصرف مجدد مواد روی می آورند. هدف از این مقاله گزارش برخی از متغیرهای دموگرافیک مرتبط با عود سوءمصرف مواد در افراد مراجعه کننده به دو مرکز ترک اعتیاد شهر تهران در سال 1388 می باشد.   روش کار : این مطالعه از نوع مورد- شاهدی با 160 نفر با عود سوءمصرف مواد و 160 نفر در گروه شاهد مراجعه کننده به دو مرکز ترک اعتیاد در جنوب شهر تهران انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسش نامه: 1) محقق ساخته و 2) سنجش سلامت عمومی بود. معیارهای ورود به مطالعه در گروه مورد، داشتن حداقل یک بار سابقه ترک و گذشتن حداقل سه هفته از شروع درمان فعلی؛ و گروه شاهد افرادی بودند که دوره درمان را با موفقیت طی کرده و در زمان انجام مطالعه حداقل یک سال از تکمیل دوره درمان و پاکی آن ها گذشته باشد. تجزیه و تحلیل داده ها به وسیله نرم افزار (16) spss و با استفاده از آزمون های آماری توصیفی و تحلیلی صورت گرفت.   یافته ها: میانگین سنی و بعد خانوار گروه مورد کمتر از گروه شاهد بود{ به ترتیب: 7/4- t= (591/2- ، 322/6- = 95% ci ) و 51/2 t= (9114/.، 111/. = 95% ci )}. به عبارتی افراد با سن کمتر و افزایش بعد خانوار به احتمال زیاد عود سوء مصرف مواد نشان می دهند. نتایج تحقیق نیز نشان داد که افراد شاغل و مصرف کننده مواد مخدر اپیوئیدی (تریاک و شیره تریاک ) نسبت به افراد غیرشاغل و مصرف کنندگان مواد محرک و نیمه صناعی مانند کراک و شیشه شانس کمتری برای عود سوء مصرف مواد داشتند{ به ترتیب 159/. or= (327/.، 113/. = 95% ci ) و 208/. or= (336/.، 128/. = 95% ci )}.   نتیجه گیری : نتایج مطالعه نشان می دهد که متغیرهای فردی، اجتماعی، روحی- روانی و طبی از عوامل مؤثر بر عود سوء مصرف می باشند. شناسایی عوامل مرتبط با عود سوء مصرف مواد می تواند در پیشگویی عود در معتادان کمک کننده باشد و همچنین در طراحی برنامه های پیشگیری و درمان متغیرهای تأثیر گذار بر معضل عود باید مورد هدف باشند.